Ośrodek Badań nad Awangardą

dr hab. Aleksander Wójtowicz, prof. UMCS

aleksander.wojtowicz@mail.umcs.pl

Historyk literatury, edytor, adiunkt w Zakładzie Literatury Współczesnej Instytutu Filologii Polskiej UMCS w Lublinie.  Zajmuje się dziejami europejskich ruchów awangardowych, współczesną sztuką eksperymentalną, edytorstwem literatury dwudziestego wieku oraz przyrodopisarstwem. Autor książek Cogito i „sejsmograf podświadomości”. Proza Pierwszej Awangardy (Wyd. UMCS, Lublin 2010), Nowa Sztuka. Początki (i końce) (Wyd. UJ, Kraków 2017), "Epoka wielkiego zamętu". Szkice o literaturze nowoczesnej 1918-1939 (Wyd. UMCS, Lublin 2020). Ponadto opublikował liczne studia o literaturze XX i XXI wieku, między innymi na łamach „Pamiętnika Literackiego”, „Ruchu Literackiego”, "Tekstów Drugich", „Praktyki Teoretycznej”, "Sztuki Edycji", „Kwartalnika Filmowego” oraz "Chrońmy Przyrodę Ojczystą”.

Wybrane publikacje dotyczące awangardy:

KSIĄŻKI:
Cogito i "sejsmograf podświadomości". Proza Pierwszej Awangardy, Wydawnictwo UMCS, Lublin 2010, ss.237.

Nowa Sztuka. Początki (i końce), Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego (seria „awangarda/rewizje”), Kraków 2017, ss. 279.

„Epoka wielkiego zamętu”. Szkice o nowoczesnej literaturze polskiej, Wydawnictwo UMCS Lublin 2020, ss. 174.

EDYCJE KRYTYCZNE:
J. Czechowicz, Pisma zebrane, t. 9, Varia, Lublin 2013, ss. 672 (wspólnie z J. Cymermanem)

Reflektor. Materiały archiwalne (i prasowe), Lublin 2017 (wspólnie z J. Cymermanem)

Szopki Reflektora, Lublin 2020 (wspólnie z J. Teterwak i J. Cymermanem)

REDAKCJA:
Józef Czechowicz. Poeta - prozaik - krytyk - tłumacz, Lublin 2015 (współred.).

Polityki/Awangardy, red. A. Wójtowicz, A. Karpowicz, M. Rakoczy, J. Kornhauser, Kraków 2021, Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego, ss. 652.

ARTYKUŁY NAUKOWE:
Pogranicze reportażu i powieści. „Mount Everest 1924” Jalu Kurka, [w:] Wokół reportażu
podróżniczego, red. E. Malinowska, D. Rott, Katowice 2004, ss. 173-183.

Starość awangardzisty. O późnej poezji Juliana Przybosia, [w:] Dojrzewanie do pełni życia. Starość w literaturze polskiej i obcej, red. S. Kruk, E. Flis-Czerniak, Lublin 2006.

Młodożeńca, [w:] Przestrzenie lęku. Lęk w kulturze i sztuce XIX-XX wieku, red. D. K. Sikorski, T. Sucharski, Słupsk 2006, s. 67-76.

Modernizacja i jej cień. O prozie Pierwszej Awangardy, [w:] Dwudziestolecie 1918-1939. Odkrycia, fascynacje, zaprzeczenia, red. A. S. Kowalczyk, T. Wójcik, A. Zieniewicz, Warszawa 2010, s. 250-265.

"Mówienie o Murzynach". Futurystyczne wizje egzotyzmu, [w:] Studia postkolonialne nad kulturą i cywilizację polską, red. K. Stępnik, D. Trześniowski, Lublin 2010, s. 253-263.

„Czarny Paryż". Nieznana powieść J. Brzekowskiego i J. Fuchsówny, „Pamiętnik Literacki” 2014, z. 4, s. 45-54.

Miasto świateł i ruchu. Paryż Pierwszej Awangardy, [w:] Awangarda Środkowej i Wschodniej Europy. Innowacja czy naśladownictwo, red. M. Kmiecik, M. Szumna, Kraków 2015, s. 85-102.

Filmowa proza Józefa Czechowicza, [w:] Józef Czechowicz. Poeta - prozaik - krytyk - tłumacz, red. A. Niewiadomski, A. Wójtowicz, Lublin 2015.

Miasto, władza, satyra, „Almanach Antropologiczny", t. 7, Miasta/awangardy, red. A. Karpowicz, Warszawa 2017, s. 73-83.

„Najgenialniejsza genialność geniuszów XX wieku”. Na marginesach polskiego futuryzmu, [w:] Impuls dadaistyczny w polskiej literaturze i sztuce dwudziestowiecznej, red. P. Kurc-Maj, P. Polit, Łódź 2017, s. 152-169.

Zapomniana powieść Joli Fuchsówny i Jana Brzękowskiego albo o dwóch maszynopisach międzywojennej powieści kryminalnej Czarny Paryż, „Ruch Literacki” 2018, nr 5, s. 567-614 (wsp. Z I. Boruszkowską)

Czarne i czerwone. Masy ludzkie w poezji polskiego futuryzmu, „Praktyka Teoretyczna” 2019, nr 3, s. 29-44.

Nieznany wiersz Jalu Kurka, „Ruch Literacki” 2019, nr 2, s. 249-255.

Kochany (Panie) Jalu – listy Jolanty Fuchsównej do Jana Brzękowskiego, „Pamiętnik Literacki” 2019, z. 3, s. 149-160.

Resztki awangardy. Powojenne pisma filmowe Tadeusza Peipera, „Zagadnienia Rodzajów Literackich” 2019, nr 2, s. 103-113.

Maszynopis w dobie „kultury przemysłowej”. O dwóch wersjach „Czarnego Paryża” Jolanty Fuchsówny i Jana Brzękowskiego, „Sztuka Edycji” 2019, nr 2 s. 144-151 (wsp. z I. Boruszkowską).

Scenarzysta w czasach kultury przemysłowej. Międzywojenna publicystyka filmowa Anatola Sterna, „Kwartalnik Filmowy”, nr 108 (2019), s. 284-292.

Wokół jednego opowiadania Adama Ważyka, [w:] Tradycje eksperymentu/ eksperyment jako doświadczenie, pod red. K. Hoffmana, J. Kornhausera, B. Sienkiewicz, Kraków 2019, s. 141-154.

Kronika „stacji doświadczalnej”. „Fikcyjna postać” Edmunda Millera, [w:] Tradycje eksperymentu/ eksperyment jako doświadczenie, pod red. K. Hoffmana, J. Kornhausera, B. Sienkiewicz, Kraków 2019, s. 225-241  

Dreptanie. Tadeusz Peiper i kino (po 1945 roku), [w:] (Dy)fuzje). Związki literatury i sztuki po 1945 roku, red. M. Lachman. P. Polit, Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego – Wydawnictwo Muzeum Sztuki w Łodzi, Łódź 2019, s. 43-58.

Ślady awangardy. Archiwum lubelskiego Reflektora, „Konteksty” 2020, nr 1-2, s. 364-370.
„Praca zbiorowa”. O rękopisie „Pierwszej szopki” Reflektora, „Sztuka Edycji” 2020, nr 2, s. 149-158.

Ochotnik i tramp. O młodzieżowych powieściach Jalu Kurka, [w:] Polityki/Awangardy, red. A. Wójtowicz, A. Karpowicz, M. Rakoczy, J. Kornhauser, Kraków 2021, Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego, s. 175-192.

„Żyjemy, walcząc z przyrodą”. Pierwsza Awangarda i antropocen, „Kultura Współczesna” 2021, nr 1, s. 174-188.

Od futurysty do mocarstwowca. Przypadek Stanisława Grędzińskego, “Teksty Drugie” 2021, nr 3, s. 290-304.

Powieść filmowa i materialność tekstu. O “Bankructwie profesora Muellera” Jana Brzękowskiego, “Forum Poetyki” 2021, nr 23, s. 128-139.